سال جدید شمسی آهسته و پیوسته در مدار زمان به پیش می روند و شیشه عمر ما انسان ها در کنکاشی ژرف برای شناخت حقیقت خلقت و آفرینش، در گذر این زمان ریز ریز خرد می شود. ۱۲ سال پیش وقتی سعی داشتیم در اردبیل روزی را به مناسبت روز علم ستاره شناسی برگزار نماییم؛ فکر نمی کردیم که این روز ویژه، بعد از ۱۲ سال پیاپی تکرار شود و تبدیل به دوازدهمین برنامه هفته و ماه جهانی ستاره شناسی شود. هفته جهانی نجوم در شهر اربیل فرصتی برای یادآوری تلاش های بشر برای کاوش کیهان و زیبایی های آن می باشد همچنین در این روز تلاش می شود تا عموم مردم را با شگفتیهای خلقت آسمان آشنا نماییم.

شما هم میدانید که علم بشری روز به روز در حال افزایش، پیچیده و تخصصی تر شدن می باشد فلذا شاید عده ای تصور کنند که علم و دانش فقط به دانشمندان آن رشته تعلق دارد و با کاربرد ها و ارتباط این علوم با زندگی روزمره و زیبائی های این علوم اطلاعی نداشته باشند. پس برآن شدیم تا در این روز های خجسته تا حدی فاصله موجود در بین محققان و دانشمندان  را با مردم عادی کاسته و علم را به زبانی ساده برای مردم توضیح دهیم. در برخی از کشور ها یک یا چند روز درب های رصدخانه ها و دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به روی مردم عادی باز می باشد تا همه مردم بتوانند در این روز با فعالیت ها و پیشرفت های حاصل شده در علم بیشتر و به زبانی ساده آشنا شوند این روز همان “روز علم” نام گرفته است. ولی بیشتر رصدخانه ها و رصدگاه ها به علت آلودگی نوری موجود در گنبد آسمان شهر ها و کم کردن اثرجو، در بیرون از شهر و در ارتفاعات بالا و در مسافتی دور قرار دارند و حتی اگر برخی روزها رصدخانه ها پذیرای مردم عادی باشند، مراجعه عموم مردم به این رصدخانه ها سخت و دشوار می باشد.

در کمی بیش از ۳۰ سال قبل داگ برگر یک ایده جالب را ارایه داد و آن اینکه به جای اینکه مردم  را برای مشاهده آسمان به رصدخانه های دور بفرستیم که مشکلات خاص خود را دارد؛ بهتر است که یک روز مشخص همانند روز علم “Science Day” را به علم نجوم اختصاص بدهیم و تلسکوپ ها و دانشمندان را به داخل شهر ها و به میان مردم بیاوریم و اینطور شد که روزی به نام روز نجوم یا Astronomy Day  متولد شد. هم اکنون در بیش از ۵۰ کشور دنیا این روز و هفته را گرامی می دارند.

اتحادیه نجوم یکی از روزهای آخر هفته بین ۱۵ می‌تا۱۵ آوریل را که ماه در حالت تربیع اول است را به عنوان روز جهانی نجوم و هفته پیش از آن را به عنوان هفته نجوم اعلام می‌کند. هنگامی‌که ماه در  وضعیت هلالی تربیع است ، هنگام ظهر طلوع می‌کند و حدود ۶ بعد از ظهر به بیشترین ارتفاع (فاصله از افق) می‌رسد و نیمه شب غروب می‌کند، بنابراین از ظهر به بعد می‌توان با دوربینها و تلسکوپهای آماتوری ، پستی بلندی‌های ماه را به مردم نشان داد . در ایران از سال ۱۳۸۰ روز نجوم برگزار می‌شود قبلاً شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران هماهنگی برگزاری روز نجوم در ایران را به عهده داشت ولی هم اکنون خود انجمن نجوم ایران این وظیفه را بر عهده گرفته است البته گروه هایی در کشور وجود دارند که به صورت خودجوش این فعالیت علمی را پیگیری می کنند.  در کشورهای دیگر روز نجوم روز پنجشنبه یا جمعه یا یکشنبه و یا آخر هفته که تعطیل است برگزار می‌شود. طبق دستور العمل اتحادیه نجوم، هر کشوری با شرایط خاص خود روز نجوم در هفته نجوم را در کشور خود تعیین می‌کندروز نجوم فرصت مناسبی برای اطلاع رسانی درباره ی پدیده‌های کم نظیر نجومی‌ و آماده شدن برای رصد و انجام فعالیت‌هایی در این زمینه است. برای مثال در هفته نجوم این سال شاهد پدیده کم نظیر عبور یا گذر سیاره عطارد از مقابل خورشید بودیم. اگر شما هم دوست دارید این روز و هفته را جشن بگیرید می توانید این کار را به راحتی انجام دهید. در برگزاری این روز ارایه مفهومی درست از دانش و به ویژه ارایه تعریفی درستی از علم نجوم بسیار مهم می باشد و اگر ما از روش های مناسب و صحیح  برای آموزش و معرفی نجوم  اطلاع نداشته باشیم و مهارت کافی برای برگزاری این روز را نداشته باشیم می توانیم از تجربیات سایر افراد و گروه ها که در سایت های نجومی و اینترنت وجود دارد؛ استفاده نماییم و اگر خودسرانه عمل کنیم شاید باعث زده شدن مردم از علم خواهیم شد برای مثال وارد کردن خرافات در نجوم یا ارایه اطلاعات و آمار نادرست در مورد پدیده های نجومی می تواند مردم را به اشتباه انداخته و حتی آنها نسبت به این علم زیبا،  بی تفاوت و یا بدبین نماید. پس باید دقت لازم را داشت.

در ادامه گزارش برنامه‌های هفته جهانی نجوم در اردبیل در سال ۲۰۱۶-۱۳۹۵هـ.ش را مشاهده خواهید نمود…

انجمن کاوشگران کیهان بیکران آسمان سبلان به همراه اعضای باشگاه نجوم اردبیل بر خلاف روال سالیانه که هفته نجوم را در بقعه تاریخی شیخ صفی الدین اردبیلی برگزار می نمود اینبار سعی نمود تا آنرا به صورت یک برنامه جذاب و در ساختاری نو برگزار نمایند. این نمایشگاه در کنار نمایشگاهی که از ۱۹ الی ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ در محل نمایشگاه های بین المللی اردبیل برای آشنایی با دستاورد های سازمان های مردم نهاد استان اردبیل برگزار می شد برای بازدید عموم مردم، از ساعت ۱۶ الی ۲۱ با هدف ترویج نجوم در بین عموم مردم با همکاری سازمان ها و ارگان های همکار، برگزار شد.

این برنامه شامل بخش های مختلفی از جمله بخش محصولات نجومی تولید انجمن، نجوم و کودکان، بخش معرفی باشگاه نجوم اردبیل و کارگروه های تخصصی انجمن ، بخش کیهان شناسی و اخترفیزیک، بخش معرفی فعالیت های انجمن، بخش معرفی سیارات منظومه شمسی، بخش کارگروه هوافضا و هواپیماهای مدل، بخش معرفی مجلات و کتب معتبر علمی در زمینه نجوم از جمله مجلات نجوم و آسمان شب و اسکای اند تلسکوپ و…، بخش پاسخ به سوالات علمی و نجومی علاقمندان و… بود.

در کنار این بخش ها گالری تصاویر ترجمه شده از دانشنامه تصویری بریتانیکا در بخش های مرتبط با نجوم با بیش از ۳۰ عدد تابلو نفیس به زبان فارسی در این نمایشگاه جذابیت این برنامه را برای بازدید عموم دو چندان کرده بود. همچنین در کنار این نمایشگاه همه روز کارگاه های آموزشی برای عموم بازدیدکنندگان برگزار می شد.

نمایشگاه در روز ۱۹ اردیبهشت ماه ساعت ۱۱ صبح با حضور مسئولین ارشد استانی رسماً افتتاح شد و در روز دوم آقای دکتر مجید خدابخش پرتال اینترنتی اطلاع رسانی سازمان های مردم نهاد اردبیل(www.ArdabilNGOs.ir) که توسط اعضای این تشکل و به سفارس معاونت امور اجتماعی و سازمان های مردم نهاد استانداری اردبیل تهیه شده بود را رسما افتتاح کردند. این برنامه به مدت ۴ روز برای بازدید عموم دایر بود گذر سیاره عطارد در ۲۰ اردیبهشت یکی از عوامل تشویق اعضای این انجمن و مردم محترم شهر برای بازدید این نمایشگاه بود که متاسفانه علی رغم برنامه ریزی و اطلاع رسانی های انجام شده به دلیل ابری بودن هوای شهر اردبیل نتوانستیم این پدیده را برای مردم شهر نشان دهیم. این  برنامه در ساعت ۱۱ روز ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ با حضور مسئولین استانی پایان یافت.

بار دیگر همدلی اعضای این سمن و همکاری سایر سازمانها در اجرای این برنامه باعث شد تا یکبار دیگر مردم بزرگوار شهر اردبیل زیبایی‌های آسمان را نظاره گر باشند. در همین روز ها انجمن کاوشگران کیهان بیکران آسمان به عنوان یکی از سازمان های مردم نهاد فعال و برتر حاضر در نمایشگاه های دستاورد های سازمان های مردم نهاد استان در بخش محتوایی و کیفیت به انتخاب هیأت داوران توانست تندیس تشکل برتر را کسب نماید که این افتخار را خدمت همه اعضای محترم تشکل تبریک عرض می نماییم.   جای دارد در پایان از معاونت اجتماعی استانداری و دبیر خانه هیأت نظارت بر سازمان های مردم نهاد اردبیل و  اداره کل ورزش و جوانان استان اردبیل، انجمن علمی دانشگاه پیام نور اردبیل و تمامی عزیزانی که ما را در اجرای هر چه بهتر این برنامه یار و همراه بودند ؛ تقدیر و تشکر نماییم.

–—————————